Psikoterapi Nedir Ne Değildir?
Psikoterapiye başvuran danışanlarda pek birçoklarında görülen bir yanılgı var; her şeyi denetim etme yanılgısı… Meğer hayatta denetim edemediğimiz şeyler de var. Mevt, hastalıklar bizim denetimimiz dışında. İnsan yalnızca kendi konutunu istediği formda düzenleyebiliyor, konutunun içini denetim edebiliyor. Böylelikle güya bütün dünyayı denetim edebileceği yanılgısına düşüyor. Bir de işin his tarafı var.
Hisler hem genetik olarak, hem de ebeveynlerimizden gözlemleyerek kopyalayarak jenerasyondan nesile geçiyor. Anne yahut bakım veren şahıstan çocuğa yeterli hisler da makûs hisler da geçiyor. Anne çok dertli birisiyse, o çocuk da yetişkin olduğunda telaşlı olabiliyor.
Sağlıklı olan, kişinin tüm hisleri yeri geldiğinde yaşayabilmesidir. Kişi etrafına çok rahat ve gamsız bir izlenim veriyorsa, muhtemelen korkusunu bastırıyor demektir. Örneğin, terapide danışan çok konuşuyorsa, susma ve sessiz kalabilme yetisi gelişmemiş demektir. Terapist seanslarda bunu danışana fark ettirip, susma yetisini geliştirebilir. Aslında en sağlıklı olanı, kişinin bazen çok
konuşması, bazen orta seviyede konuşması, bazen de hiç konuşmak istememesidir.. Danışan bunun tek bir kutbunda kalıyorsa yani birçok vakit çok konuşuyorsa, çocukluğuyla ilgili olumsuz travmaları olabilir. Çok konuşan danışan, seanslarda sessiz kaldığında bu anılar şuur dışından bilince çıkar ve kişi öbür kutupla temas ettikçe beynine geçmişle ilgili anılar, imgeler gelir.
Terapilerde olumsuz travmalar çabucak birinci seanslarda ortaya çıkmaz. Danışan terapide yeni şeyleri deneyimledikçe beyninde yeni sinapslar ve protein sentezleri oluşur. Danışan terapistle inançlı bir bağ kurduğu için birinci üç-dört seansta kendini daha uygun hisseder. Terapinin ilerleyen seanslarında olumsuz çocukluk yaşantıları ve acılar ortaya çıkar. Bireyler ekseriyetle acı verici mevzuları konuşmaktan, kendini hüzünlü telaşlı hissetmekten kaçınır. Terapilerde danışanın makus duyguyu (acı, hüzün, dehşet, öfke …) deneyimleyip, o histe kalması değerlidir.
Terapi için kesinlikle kişi kendinde bir sorun tanımlayıp bu halde yardım almaya gelmelidir. Yani; “insanlarla ilgilerimi geliştirmek istiyorum” ya da “eşimin bana daha âlâ davranmasını istiyorum” üzere şeyler terapinin konusu değildir. Kişi kendisi ile ilgili sorumluluk alabilmelidir; “İnsanlarla ilgimde öfkemi denetim edemiyorum”, “Kendimi tabir ederken zorlanıyorum” üzere…